EnergieRijk Den Haag heeft de ambitie om in uiterlijk 2030 een koploper en inspirerend voorbeeld te zijn voor de energietransitie in stedelijk gebied. Innovatie is daarbij niet alleen een zichtbare pijler, het levert ook een belangrijke bijdrage aan het klimaatneutraal maken van gebouwen.
Smart buildings
Bij 'smart buildings' ofwel ‘slim vastgoed’ starten we met het inrichten van een proces voor het monitoren en meten van het energiegebruik in de deelnemende gebouwen. Met deze meetgegevens kunnen we het energiegebruik binnen de gebouwen in samenhang optimaliseren. Ook is het doel om de gebouwgebruikers bewuster te maken van hun eigen aandeel en de mogelijkheden tot energiebesparing.
Innovatiefunnel
Binnen het thema innovatie werken we al enige tijd met de zogenaamde innovatiefunnel. Hierin doorlopen innovaties aan de hand van vier fasen een proces van verkenning tot opschaling.
Verkennen van de innovatie: inspiratie opdoen.
Stimuleren van de innovatie: innovatie toepassen bij één of meerdere deelnemende gebouwen, leren door te doen.
Opschalen van de innovatie binnen EnergieRijk Den Haag: bij iedere gebouwrenovatie van deelnemende gebouwen wordt de innovatie meegenomen.
Opschalen van de innovatie buiten EnergieRijk Den Haag: toepassen van de innovatie in de rest van Nederland.
Leren door te innoveren
Het ontwikkelen, vastleggen en delen van kennis is een belangrijke doelstellingen van EnergieRijk Den Haag. Het thema innovatie en smart buildings kan een belangrijke bijdrage leveren op dit gebied. Innoveren gebeurt immers veelal met pilots, proefopstellingen en proeftuinen, waarbij vaak waardevolle leerlessen worden opgedaan.
Op dit moment vindt het ontwikkelen van kennis, leerlessen en ervaringen voornamelijk incidenteel plaats. De komende periode gaan we aan de slag met een zogenaamde 'leer-infrastructuur' opgezet, zodat we geleerde lessen systematisch kunnen vastleggen en delen. Binnen én buiten EnergieRijk Den Haag.
Een greep uit onze innovaties
De biovergister zet het bioafval van de kantine om in groen gas. Dit gas kan direct worden gebruikt om het gebouw te verwarmen of om in de kantine op te koken. Op deze manier zetten we een eerste stap naar een circulair systeem. De biovergister draagt bij aan een verlaging van de CO2 uitstoot door vermindering van het aardgasverbruik en vermindering van het aantal vervoersbewegingen; het bioafval hoeft tenslotte niet meer te worden afgehaald.
Wat dit type biovergister zo bijzonder maakt, is het gebruik van zogenaamde kunstmatige intelligentie. De biovergister is daardoor zelflerend en leert van andere biovergisters. Zo wordt de prestatie van de biovergister continue verbeterd en is de biovergister een stuk efficiënter dan voorgaande generaties biovergisters.
Windturbines zijn momenteel nauwelijks aanwezig in de stad. Door de huidige stand van innovatie hebben windturbines de potentie om meer energie op te wekken per vierkante meter dan zonnepanelen. Om die reden onderzoeken we of het mogelijk is om twee windturbines met een diameter van 3,5 m op het dak van het gebouw aan Rijnstraat 8 te plaatsen. Na plaatsing monitoren we de energieopbrengst, zodat we meer inzicht krijgen in de bijdrage die windturbines in stedelijk gebied kunnen leveren aan de klimaatdoelstellingen.
Waar: Rijnstraat 8
Status: Haalbaarheidsonderzoek
Een windturbine op het dak.
Het doel van de Stadsbatterij is het opdoen van kennis en ervaring op het gebied van stedelijke energieopslag en –uitwisseling. Op die manier wordt niet alleen het energiegebruik van het gebouw geoptimaliseerd, maar draagt de Stadsbatterij ook bij aan de optimalisatie en stabiliteit van het energienet, waar het gebouw onderdeel van uitmaakt. Daarmee levert de Stadsbatterij een concrete bijdrage aan de transitie naar smart grids en het energiegebruik van de toekomst.
Naast dat de Stadsbatterij een innovatie is op technisch gebied, vraagt deze innovatie ook om vernieuwing op organisatieniveau en samenwerking tussen organisaties. Denk aan vragen als: Hoe kan optimaal worden samengewerkt met de leverancier van de Stadsbatterij, de netleverancier en de gebouwen in de omgeving? En welke obstakels zijn er bij het realiseren van energieopslag in de stad?
Waar: Rijnstraat 8
Status: Haalbaarheidsonderzoek
Geïntegreerde zonnepanelen aan gevels worden al jaren toegepast, voornamelijk bij nieuwbouwprojecten. Bij bestaande bouw zijn geïntegreerde oplossingen moeilijker. Vaak worden de zonnepanelen op een gebouw gemonteerd met volledige focus op energieopwekking en met weinig oog voor esthetiek. In deze verkenning proberen we die twee elementen te combineren. Welke technische mogelijkheden zijn er voor toepassingen van zonnepanelen op bestaande gevels, die ook aan esthetische eisen voldoen?
In 2017 heeft er een onderzoek plaatsgevonden naar de rol van het Rijksvastgoed in de verandering naar een groenere stad. Vergroening is geen doel op zich, maar een middel om verschillende agenda’s te dienen die allemaal bijdragen aan een gezonde leefomgeving. Vergroening biedt mogelijkheden om invulling te geven aan de verbetering van het stadsklimaat, de waterhuishouding, de biodiversiteit en de belevingswaarde. Om die reden wordt er onderzocht of er mogelijkheden zijn en zo ja, wat de mogelijkheden voor het vergroenen van de gevels aan Bezuidenhoutseweg 73.
Het doel van deze analyse was om gezamenlijk te leren hoe bestaande data te verzamelen en te analyseren, gericht op energiebesparing. Bij het project hebben we VolkerWessels Vastgoedbeheer, programma Slim Vastgoed van het Rijksvastgoedbedrijf, SSC-ITC en FM Haaglanden betrokken. Op basis van de opgedane kennis hebben we het Rijksvastgoedbedrijf, als gebouweigenaar, geadviseerd om:
de lijst met energiebesparende maatregelen verder te beoordelen en in de praktijk te brengen;
structurele energiemonitoring en bijsturing voor de Hoftoren in te richten;
de gebouwbeheerder contractuele prikkels en handelingsruimte te geven om energiebesparing (verder) te realiseren.
